Bu, orijinali İngilizce olan bir sayfanın çevirisidir.
Özel Mülk Yazılım Genellikle Kötücül Yazılımdır
Özgür olmayan yazılım olarak da adlandırılan özel mülk yazılım; kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğa saygı duymayan yazılımlar anlamına gelir. Özel mülk bir program, geliştiricisinin veya sahibinin kullanıcıları üzerinde bir iktidar kurmasına yol açar. Bu iktidar özünde bir adaletsizliktir.
Bu dizinin amacı, özel mülk yazılımın başlangıçtaki adaletsizliğinin genellikle daha fazla adaletsizliğe yol açtığı fikrini örneklerle göstermektir: kötücül işlevler.
Güç yozlaştırır; özel mülk programın geliştiricisi, programı kullanıcılarına kötü muamele yapacak şekilde tasarlama eğilimindedir. (Kullanıcıya kötü davranacak şekilde çalışmak üzere tasarlanmış yazılımlara kötücül yazılım denir.) Tabii ki geliştirici bunu genellikle kötülüğünden dolayı yapmaz, onun yerine kullanıcıların pahasına daha fazla kâr elde etmek için yapar. Bu onu daha az kötü ya da daha meşru yapmaz.
Şeytana uymak artık daha da sıklaştı; günümüzde standart bir uygulama. Modern özel mülk yazılım genellikle aldanmak, zarar görmek, sindirilmek, veya dolandırılmak için bir fırsattır.
Çevrimiçi hizmetler yazılım şeklinde yayınlanmıyor, ama kötü yönleri açısından, bir hizmeti kullanmak, yayınlanmış bir yazılım kopyası kullanmakla eşdeğerdir. Özellikle bir hizmet kullanıcıya kötü davranacak şekilde tasarlanabilir ve çoğu hizmet zaten böyle. Ama bununla birlikte kötücül hizmetleri iki nedenden dolayı burada listelemiyoruz. İlk olarak, bir hizmet (kötücül olsun veya olmasın) insanların bir şekilde değiştirebileceği veya kopyasını kurabileceği bir program değil. İkincisi, sahibi istediği için kullanıcılara kötü davranan bir hizmet oldukça açıktır, ayrıca bu durumu kanıtlamamızı gerektirmez.
Yine de tüm çevrimiçi hizmetler kullanıcıların özgür olmayan bir uygulama kullanmasını gerektirir. Bu uygulama yayınlanmış bir yazılımdır, bu nedenle bu uygulamaların kötücül işlevlerini listeliyoruz. Hizmetin kötü davranışı, uygulamanın kullanımıyla dayatılıyor, bu yüzden kimi durumlarda bu kötü davranışlardan da söz ediyoruz, ancak uygulama tarafından ne yapıldığını, kötü hizmet tarafından ne yapıldığını açıkça belirtmeye çalışıyoruz.
Bir web sitesi bir hizmete erişimi sağladığında, büyük ihtimalle kullanıcının tarayıcısında çalıştırılmak üzere özgür olmayan JavaScript yazılımı gönderiyordur. Bu gibi JavaScript kodları yayınlanmış yazılımlardır ve ahlaki olarak diğer özgür olmayan uygulamalara eşdeğerdir. Eğer kötü şeyler yapıyorlarda, burada onlardan da söz etmek istiyoruz.
Mobil telefonlardan söz ederken, içerisinde yer alan belirli yazılımlardan ziyade gömülü radyo sisteminden kaynaklanan, bir başka kötücül nitelikleri olan konum izlemeyi listeliyoruz.
Mart 2025 itibarıyla bu dizindeki sayfalar (destekleyen 750'den fazla referansla birlikte) yaklaşık 650 kötücül işlevsellik örneğini listeliyor, ancak muhakkak henüz bilmediğimiz binlercesi vardır.
Tercihen her örneği listelemek isteriz. Eğer listelemediğimiz bir örneğe denk gelirseniz, lütfen bize onu bildirmek için webmasters@gnu.org adresine yazın. Lütfen kötücül davranışı açıkça tanımlayan güvenilir bir yazıya referansı da gönderin; gösterebileceğimiz belgesi olmayan bir öğeyi listelemeyiz.
Eğer yeni bir örnek eklediğimizde veya değişiklik yaptığımızda haberdar olmak istiyorsanız, <www-malware-commits@gnu.org> e-posta listesine abone olabilirsiniz.
Adaletsizlikler veya teknikler | Ürünler veya şirketler |
---|---|
|
Özel mülk yazılım kullanıcıları, bu tür kötü muamelelere karşı savunmasızdır. Onlardan kaçınmanın yolu, özgür (özgürlüğe saygı duyan) yazılımda ısrar etmektir. Özgür yazılım kullanıcıları tarafından kontrol edildiğinden kötü amaçlı yazılım işlevselliklerine karşı oldukça iyi bir savunmaya sahiptirler.
Son eklenenler
-
2024-07
Snoo adlı “akıllı” beşik üreten şirket, Snoo'nun en gelişmiş işlevlerini bir ödeme duvarının arkasına kilitledi. Bu beklenmedik değişiklik, esas olarak cihazı hediye olarak alan ya da tüm bu işlevlerin eskiden olduğu gibi kendilerine açık olacağı varsayımıyla ikinci el olarak satın alan kullanıcıları etkiliyor. Bu, kullanıcılar üzerindeki güçlerinden yararlanarak kuralları istedikleri gibi değiştiren özel mülk yazılım geliştiricilerinin aldatıcı davranışlarına bir başka örnektir.
Snoo'nun bir başka kötücül özelliği de kullanıcıların şirkette bir hesap oluşturmaları gerekmesi ve bu sayede şirketin kişisel verilere, konuma (SSID), cihaz günlüğü, vb. yanı sıra bebek geçmişi hakkında elle alınan notlara erişebilmesidir.
-
2018-07
Nintendo, kullanıcıların Switch konsollarına üçüncü taraf yazılımlar yüklemesini engellemek için çok çaba sarf etti. Bunlar artık tam gelişmiş hapishaneler.
-
2025-02
Apple İngiltere hükümetinin şifrelenmiş kullanıcı verilerine dünya çapında erişim talep etmesinin ardından İngiltere'de iCloud uçtan uca şifreleme sunmayı durdurdu. Bu, kendi verilerinizi “bulutta” depolamanın verilerinizi riske attığının bir başka kanıtıdır.
-
2025-01
Canon, şirketin sunucusunda bir hesap oluşturup ek bir abonelik ödemedikleri sürece müşterilerinin kameralarından birini web kamerası olarak kullanmasını engelliyor. Kameranın aygıt yazılımı özgür olsaydı bu adaletsiz uygulama ortadan kaldırılabilirdi.
-
2024-08
IPv6 destekleyen Windows sistemlerindeki kritik bir güvenlik açığı, etkilenen ilk sistemin piyasaya sürülmesinden 16 yıl sonra, 2024 yılında keşfedildi. İlgili yama uygulanmadığı sürece, bir saldırgan bu sistemlerde uzaktan rastgele kod çalıştırabilir. Microsoft, açığın kötüye kullanımının “muhtemel” olduğunu düşünüyor.
Özgür bir işletim sistemindeki aynı tür bir güvenlik açığı muhtemelen daha erken keşfedilecekti, çünkü çok daha fazla insan kaynak koduna bakabilecekti.