Wereldtop over de informatiemaatschappij

door Richard Stallman

Het doel van de wereldtop over de informatiemaatschappij is het dichten van de digitale kloof door Internet toegankelijk te maken voor iedereen. De onderhandelingen waren in November al afgerond dus de grote officiële top in Geneve vorige week was meer een beurs dan een echt topoverleg.

De opzet van de top was zodanig dat ook maatschappelijke organisaties (vooral diegenen die vechten voor mensenrechten, gelijke rechten en armoedebestrijding) mee konden doen, zie ook de discussies en het commentaar. De uiteindelijke slotverklaring echter bevatte niets van de aanbevelingen die deze organisaties deden. In feite werd de maatschappij uitgenodigd om tegen een uitgeschakelde microfoon te praten.

In de slotverklaring staat weinig vernieuwends. En als het gaat om de vraag wat mensen nu vrijelijk mogen doen met het Internet, gaat de verklaring voornamelijk in op eisen van diverse regeringen om de toegang tot cyberspace te beperken.

Eén van de oorzaken van de digitale kloof is de kunstmatige beperkingen die men oplegt aan het delen van informatie met anderen. Onder andere geldt dit voor licenties op niet-vrije software en de schadelijke beperkingen die het auteursrecht ons oplegt. De Braziliaanse afvaardiging streefde maatregelen na die vrije software zou bevorderen maar de Amerikaanse delegatie was daar fel op tegen (merk op dat de Bush-campagne gesponsord werd door Microsoft). Het resultaat was een gelijkspel, waarbij de slotverklaring vrije software, open source en private software op gelijke voet stelde wat betreft hun rechtmatigheid. De VS stond er ook nog op om de vermeende voordelen van “intellectueel eigendom” aan te stippen. (Dit begrip met ingebouwd vooroordeel leidt tot simplistische generalisaties; om een goede mening te kunnen vormen over voors en tegens van het auteursrecht, dan wel de hemelsbreed verschillende voors en tegens van het patentrecht, kan men beter dit begrip niet gebruiken.)

De slotverklaring spoort regeringen aan om vrije toegang te verlenen tot openbare informatie maar zegt niets over wat er nog meer als openbare informatie vrijgegeven moet worden.

De mensenrechten werden min of meer gerespecteerd maar een voorstel tot het “recht om informatie uit te wisselen” (niet alleen om toegang tot informatie) via het Internet werd afgeschoten door een groot aantal landen. De top heeft ook kritiek gekregen op hun beslissing om de top van 2005 in Tunesië te houden, een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Er zijn daar mensen gevangen gezet voor het gebruik van Internet om de regering te bekritiseren.

Onderdrukken van kritiek tijdens deze conferentie werd ook actief gedaan. Een anti-conferentie, meer een aantal discussies en vergaderingen, was georganiseerd voor dinsdag maar werd onderbroken door de politie van Geneve die overduidelijk op zoek was naar een excuus om dit tegen te houden. Eerst werd beweerd dat de eigenaar geen toestemming had gegeven voor het gebruik van die ruimte totdat de huurder kwam opdagen die de ruimte voor jaren had gehuurd en vertelde dat hij de conferentie had goedgekeurd. Toen kwam de politie met het excuus dat het pand niet brandveilig was, naar ik van inwoners van Geneve heb begrepen geldt dit voor de meeste gebouwen aldaar. Een prima excuus dus om wat dan ook te verbieden. De aandacht van de pers hiervoor heeft er tenslotte toe geleid dat de stad uiteindelijk de anti-conferentie toch toestond op een andere lokatie.

Een onderdrukkingsactie op kleinere schaal was de actie van de discussieleider aan de ronde tafel die mij afkapte met de mededeling dat mijn tijd om was lang voordat de drie minuten die er voor stonden verstreken waren. Ze flikte hetzelfde kunstje met de vertegenwoordiger van EPIC. Later begreep ik dat ze werkte voor de internationale kamer van koophandel——dat verklaarde veel. En hoe frappant voor deze top dat men haar aan het stuur zette op het moment dat wij aan de beurt waren om te spreken.

De onderdrukking kon men ook duidelijk afleiden uit de uitsluiting van bepaalde maatschappelijke groeperingen die, door hun aandacht voor mensenrechten, hun regeringen, die hier geen aandacht voor hadden, duidelijk in verlegenheid brachten. De conferentie weigerde bijvoorbeeld “Human Rights In China” te erkennen. Een groep die kritiek heeft op de Chinese regering vanwege, onder andere, censuur van het Internet.

Verslaggevers Zonder Grenzen werd ook buitengesloten. Om mensen te wijzen op hun uitsluiting en op censuur van het Internet door diverse landen in het algemeen, hebben ze een radiostation in buurland Frankrijk opgezet en mini-radios uitgedeeld zodat deelnemers aan de conferentie konden vernemen wat de organisatie allemaal had onderdrukt.

De top heeft wellicht wat bruikbaars opgeleverd. Er kwamen bijvoorbeeld diverse mensen bijeen om een organisatie op te richten die Afrika zou helpen over te schakelen op GNU/Linux. Maar de conferentie heeft daar niet meer aan bijgedragen dan de mogelijkheid voor ons om elkaar te ontmoeten. En ik denk ook niet dat dat de bedoeling van de organisatoren was. De algehele benadering van deze conferentie was dat men Microsoft de gelegenheid heeft gegeven om met bewindslieden en soms vóór bewindslieden, te kunnen preken ——om zo een crimineel bedrijf te legitimeren.