YouTube'de Neler Yanlış

YouTube hususi bir durumdur. Eylül 2020 itibariyle, YouTube videolarını özgür olmayan herhangi bir yazılım çalıştırmadan, hatta Tor aracılığıyla erişerek, bazı “Invidious” aracı siteleri aracılığıyla izlemek mümkündür.

Onlarla birlikte LibreJS kullanmanızı öneriyoruz. Invidious sitelerinin hepsi aynı değil: bazıları özgür olmayan JavaScript kodu olmadan girmenize izin vermiyor. Ayrıca, bu sitelerdeki çoğu JavaScript kodu özgür bir lisansa sahip olsa da, bir dosya, handlers.js buna sahip değil. LibreJS çalışmasını engelliyor ve videoları izlemek yine de mümkün.

Ayrıca Youtube'de video izlemek için doğrudan erişime olanak sağlayan, ViewTube adında özgür bir Firefox eklentisi de var. GNU tarayıcısı IceCat'ta halihazırda kurulu geliyor, Firefox'a da yükleyebiliyorsunuz. Özgür program youtube-dl de mevcut; sitenin JavaScript kodundan veriyi alıyor ancak bu kodu çalıştırmıyor. Fakat youtube.com, Tor aracılığıyla gelmeniz durumunda bu erişim yollarını engelleyecektir.

Bu erişim yöntemlerinin bir sonucu olarak, YouTube'ye video yüklemek, onları şimdilik özgür yazılım dünyasının kapsama alanı içerisinde tutar. Bu iyi bir şey ve umuyoruz ki böyle de devam eder, ancak bu yöntemlerin çalışmaya devam etmesine güvenemeyiz. Eklenti 2019 yılında, YouTube'deki bir değişiklikten dolayı bir kere bozulmuştu. Düzeltilmiş eklenti bir kaç hafta sonra tekrar yayınlandı. Gelecek sefere ne olacağını kim bilebilir? Bu nedenle, YouTube'ye video göndermek, Google özgür erişim yönünde bir çaba sergileyene kadar kırılgandır.

YouTube üzerindeki bir videoya atıfta bulunurken lütfen youtube.com alan adını (veya takma isimlerinden birini) kullanmayın. Bunun yerine, Tor aracılığıyla ziyarete izin veren (lütfen deneyin!) bir Invidious aracı sitesinden birine atıfta bulunun. Bu bozulmaya karşı güvenlidir: eğer herhangi bir şey bozulursa, insanların özgür olmayan yazılım kullanmalarına yol açmak yerine bağlantınız başarısız olacaktır.

YouTube'de Başka Neler Yanlıştı

Video yayımlamak veya videolara atıfta bulunmak için bir yer olarak YouTube hakkında önceden, 2019'a kadar söylediklerimiz aşağıdadır.

• YouTube'nin normal kullanımı, özgür olmayan yazılımların kullanımını gerektirir.
  • HTML5 modunda özgür olmayan bir JavaScript programı çalıştırmayı gerektirir. Bazı videolar için ayrıca özel mülk tarayıcılara ve Firefox'a dâhil edilen ancak IceCat dâhil GNU tarayıcılarına dâhil olmayan özgür olmayan Adobe DRM yazılımını da gerektirir.
  • (Modası geçmiş) HTML5 olmayan modda özgür olmayan Flash Player'in kullanımını gerektirir. Kullanıcılara Flash Player kurmalarını bile söyler.
• Özgür olmayan yazılım olmadan YouTube sayfalarını bile göremezsiniz. Günümüzde özgür olmayan JavaScript kodunu çalıştırmazsanız tarayıcı penceresi boş görünüyor.
• YouTube, insanların kopya indirmesini engellemeye çalışır. Bazı videolar için özgür olmayan JavaScript kodu, tarayıcının bir kopyasını kaydetmesine izin vermez. Bu, DRM'nin bir biçimidir.
• Bazı YouTube sayfaları için videoyu indirebilen özgür bir program (ytdl) var ancak tarayıcıda erişim için tam bir özgür yazılım çözümü yok.
• “ContentID tam olarak YouTube'nin yapmadığını iddia ettiği şeydir: Hukuku işe karıştırmadan [yayınların] sahipliğine özel olarak aracılık etmek.”

YouTube ile ilgili olarak, (eğer varsa) YouTube sunucularındaki özgür olmayan yazılım ahlaki bir boykot nedeni değildir. Olası YouTube kullanıcıları olarak sunucuların herhangi bir özgür olmayan yazılım çalıştırıp çalıştırmadıklarını söyleyemeyiz, dolayısıyla bunun bizim üzerimizde hiçbir etkisi yoktur, bu nedenle bize karşı yaptığı bir kötülük yoktur.

YouTube sunucularında çalışan herhangi bir özgür olmayan program varsa, Google'nin kendi gerçekleştirdiği bilişimin bu yönü üzerindeki Google denetimini reddederek Google'ye kötü davranırlar. Google'nin eğer varsa bu özgür olmayan programları kullanmayı bırakarak özgürlüğünü geri kazanmasını umuyoruz. Ancak bu programlar YouTube kullanıcılarına kötü davranmaz, bu yüzden onlar bu hizmeti kullanmayı reddetmek için bir neden değildir.

YouTube sunucularında çalışan tüm yazılımların özgür olması da mümkündür, ya yayımlanmış özgür yazılım ya da özel, yayımlanmamış özgür yazılım.

---

Videoyu görüntülemek amacıyla özgür olmayan bir yazılım gerektirmeden yayımlamak için videoyu sıradan bir web sitesine Ogg Theora veya WebM dosyası olarak yerleştirebilirsiniz. Çok fazla indirme trafiği olacağından kaygılanıyorsanız bir torrent paylaşabilirsiniz ve insanların bu şekilde indirmesini önerebilirsiniz.

Özgür yazılım kullanarak web'de video yayımlamanın başka bir yolu da GNU MediaGoblin'dir. İdeal olarak kendi sunucunuzu kurarsınız veya aileniz ve arkadaşlarınız için bir tane çalıştırırsınız ancak herkese açık sunuculara da yükleyebilirsiniz.

Lütfen, yapabiliyorsanız, GNU MediaGoblin'e katkıda bulunun.